Ergenlikte Duyarlı Anne Baba Olabilmek
Ergenlikte Duyarlı Anne Baba Olabilmek
M. Emin KARABACAK
Ergenlik dönemi; kızlarda 9–12, erkeklerde 12–15 yaşları arasında başlayıp 20–21 yaşlarına kadar devam eden; ruhsal, bedensel ve cinsel gelişimlerin çok hızlı olduğu bir dönemdir. Ergenlik, çocukların çocukluktan çıkıp yetişkinliğe adım attıkları bir dönemdir.
Ergenlik döneminde çocukların düşünce boyutu, fiziksel değişimle birlikte aynı oranda gelişmediği için, boy olarak yetişkin gibi olmalarına rağmen davranışsal boyutuyla çocuksu olurlar. Çocuklar bu dönemde fiziksel olarak gelişmiş, davranışsal olarak çocuksu olmalarından dolayı bir ikilem içinde olurlar. Bir de buna ailenin beklentisi eklenince problem daha da büyür. Aileler bu dönemde çocuklara karşı yaklaşımlarını ve değerlendirmelerini iyi ayarlamak zorundadırlar. Bunun içinde anne babalara düşen bazı görevleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Ergenlik çağındaki çocuklara her zamankinden daha fazla anlayış ve sabır gösterilmeli.
- Ergenlere karşı tavırlarda kararlı ve tutarlı olunmalı. Sonradan evet denilecek şeylere ilk başta hayır denmemeli.
- Ergenlerin ani ve tepkili davranışlarına fevri hareketler yerine; soğukkanlı bir şekilde yaklaşılmalı.
- Ergenlerle iletişim kurarken bir yetişkin gibi hareket edilmeli. Onları dinlerken samimi olunmalı.
- Ergenlerin ailesini ikinci plana itip, arkadaşlarını ne kadar ön plana çıkarsa da, her zaman anne babalarının doğrularını kullanacakları unutulmamalı.
- Ergenlerin yetişkinlik davranışları ile çocuksu davranışları arsındaki ikilemlerde, anne babaların davranışları onlara yol gösterici olacağı unutulmamalı.
- Her zaman olduğu gibi ergenlerin olumsuz davranışları yerine, olumlu davranışları görülerek geri bildirimler ona göre verilmeli.
- Ergenlere disiplin adına konulacak katı kurallar, onların ailelerinden uzaklaşmalarına, arkadaşlarıyla daha çok yakınlaşmalarına sebep olacağı unutulmamalı.
- Ergenlere uzun uzun nasihatlerden, eleştirici yaklaşımlardan kaçınılmalı.
- Ergenlerin problemleri, kapı aralığı dediğimiz ayaküstü konuşmalardan uzak durularak, uygun ortam ve zamanlarda çözülmeye çalışılmalı.
- Bu çocuklara yaşlarına uygun sorumluluklar verilerek kendilerine güvenildiği ve her zaman yanlarında olunduğu hissettirilmeli.
- Ergenlere, olumlu duygularının yanında olumsuz duygularını da anne babalarıyla paylaşması için gereken güven ve cesaret verilmeli.
- Ergenlerle iletişim kurarken ben dilini kullanmaya dikkat edilmeli.
- Aile içi kararlarda ergenlere söz hakkı verilerek, aile için kendisinin vazgeçilmez olduğu hissettirilmeli.
- Ergenlerin bu dönemde derslere karşı isteksizliklerine gereken anlayış gösterilerek onların motive olması sağlanmalı.
- Ergenlik dönemindeki bu çocuklara, ergenlik dönemi hakkında gerçekçi bilgiler verilerek, akran grubundan edineceği bilgilerden veya kulaktan dolma bilgilerden uzak durmaları sağlanmalı.
- Ergenlik döneminde çocukların dini konulara merakları artacağından bu konularda da doğru bilgileri doğru yerden öğrenmeleri sağlanmalı.
- Ergenlerin istek ve ihtiyaçlarına diğer dönemlere nazaran daha duyarlı olunmalı. Bu çocuklara hayır deneceği zaman uygun ve yumuşak bir şekilde ifade edilmeli.
- Çocukların bu dönemde model arayışına karşı aile, her şeyiyle çocuğa örnek olmaya çalışmalı.
- Bu dönemde çocukların benlik saygısının gelişimine bağlı olarak duygu, düşünce ve davranışlarına saygı gösterilmeli.
- Ergenlere öğüt ve nasihat vermek yerine onları anlamaya çalışılmalı.
- Ergenlerin çocuksu davranışları görmezden gelinerek, yetişkinlik davranışları desteklenmeli.
- Ergenlik döneminde de ergenler adına ergenlerin işlerini düşünmekten ve onları yapmaktan kaçınılmalı. Kısacası onların sorumlulukları alınmamalı.
- Çocuğun arkadaş çevresine dikkat etmekle beraber olumsuz arkadaş çevresinden onları uzak tutmalı.
- Ergenlerle kurulacak iletişimde onu anladığınızı, ona güvendiğinizi, düşüncelerine saygı duyduğunuzu hissettirdiğiniz ölçüde bu dönemi sağlıklı geçireceği bilinmeli.
